بازگشت
كورياي شمالي تسليم شد
محمد اسحاق فياض محمد اسحاق فياض

پس از چندماه چانه زني هاي سياسي، كورياي شمالي رسما از بازرسانان آژانس انرژي اتمي دعوت كرد تا به كورياي شمالي آمده و فعاليت هاي اتمي اين كشور را متوفق نمايد. بدنبال اين دعوت روز سه شنبه 26 جون، هیات بازرسان آژانس بین المللی به ریاست اولی هاینونن، معاون مدیرکل آژانس وارد پیونگ یانگ، پایتخت کورياي شمالی، شد تا مذاکراتی را در مورد جزییات اجرای توافقنامه توقف فعالیت مرکز هسته ای یونگ بیانگ با مقامات کوريايي انجام دهد. هاینونن اظهار اميد واري كرده است كه مقامات کورياي شمالی باید در مورد سرعت عملیات مهر و موم کردن تاسیسات هسته این کشور تلاش كنند.

کورياي شمالی در سال 2002 با اعلام خروج از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای، نمایندگان آژانس بین المللی را از این کشور اخراج کرد و اعلام داشت در نظر دارد به منظور دفاع از خود، به تولید بمب اتمی مبادرت مي ورزد. از آن پس برنامه اتمي كورياي شمالي به يكي از مناقشات بين المللي تبديل گرديد و كشورهاي جهان اين كشور را مورد تحريم قرار دادند، اما كورياي شمالي سرسختانه برنامه هاي اتمي خود را به پيش برد و سعي كرد با تحمل سختي هاي تحريم برنامه هاي اتمي خود را به پيش ببرد و اولين كشوري باشد كه در برابر عزم بين المللي ايستاد و با سرسختي و زيرپا گذاشتن خواست جامعه جهاني به آرزوهاي مليتاريستي خود نايل آيد. سر انجام در ماه اكتوبر 2006 كورياي شمالي رسما اعلام كرد كه اولين بمب اتمي خود را آزمايش كرده و اين كشور نيز به جرگه كشورهاي داراي سلاح اتمي پيوسته است. اين كشوراعلام كرد كه بعد ازاين كشورهاي جهان بايد كورياي شمالي را به عنوان يكي از كشورهاي داراي قدرت سلاح اتمي بشناسند. هرچند كه جاپان رقيب سرسخت كورياي شمالي و امريكا نسبت به آزمايش اتمي كورياي شمالي با ديده شك و ترديد نگريستند، اما كارشناسان نظامي بر این باورند که پیونگ یانگ، پلاتونیوم کافی برای تولید 4 تا 13 بمب اتمی را در اختیار دارد. متعاقب آن كورياي شمالي اعلام كرد كه دومين آزمايش خود را نيز انجام خواهد داد، هرچند برخي از كاشناسان دومين آزمايش اتمي كورياي شمالي را باديده ترديد نگريستند، اما اين فعاليت ها سبب شد كه جامعه جهاني كورياي شمالي را مورد تحريم هاي گسترده بين المللي قرار بدهند. اين تحريم ها كورياي شمالي را به يك كشورمنزوي و ترد شده از جامعه بين الملل تبديل كرد و فشارهاي گسترده اقتصادي بر اين كشور وارد آمد طوري كه مردم كورياي شمالي به مصارف ضروري روزنانه خود نيز درماندند. سرانجام اين فشارها كورياي شمالي را به زانو درآورد و اين كشور را وادار كرد تا به خواست جامعه جهاني تن در دهد و كورياي شمالي در در 13 فبروري سال جاري در بجينگ(پكن) پايتخت چين موافقتنامه توقف فعاليت هاي اتمي خود را با شش كشور دخيل در اين دوسيه اتمي امضا كردند.

بحران فعلي درشبه جزيره كوريا در حقيقت باز مانده تنش هاي جنگ جهاني دوم و دوران جنگ سرد ميان دو بلوك شرق و غرب است، پس ازآن كه آمريكا در پي حمله اتمي جاپان را به تصرف خود در آورد، بخشي از كوريا كه به تصرف جاپان بود تحت قيموميت آمريكا قرار گرفت، بخش ديگري از كوريا كه بعد ها به كورياي شمالي معروف شد دراختيار كمونيست ها قرار گرفت و بدين ترتيب رقابت دوبلوك شرق و غرب دراين شبه جزيره شكل گرفت كه چندين دهه ادامه يافت و هردو بلوك به حفظ موقعيت خود در اين منطقه به مسابقه تسليحاتي و نظامي پرداختند، با اين تفاوت كه روسها و چيني ها تلاش كردند كه حكومت و مردم بومي منطقه را از توانايي هاي نظامي برخوردار سازند، اما آمريكايي ها به دليلي بي اعتمادي، خود شان در منطقه حضور نظامي پيدا كردند.

درسال 1950 نيروهاي كورياي شمالي براي باز پس گيري قسمت هاي جنوبي اين شبه جزيره حملات گسترده اي را آغاز كرد و بدين ترتيب نبرد كورياآغاز شد، سربازان كورياي شمالي از مدار 38  درجه گذشتند و كورياي جنوبي را به تصرف خود در آوردند و آمريكا را مجبور ساخت تا رسما به جنگ  دو كوريا شريك شود و ناوگانها و سربازان بيشتري به اين منطقه اعزام كردند، منطقه اي كه بعد هابه «باتلاق شرق» براي آمريكا مبدل شد، زيرا بمبارانهاي هولناك و آتش پر حجم توپخانه، هيچكدام نتوانست مانع آفند كورياي شمالي و سيل داوطلبان چيني به داخل كورياي جنوبي شود. مك آرتور فرمانده آمريكايي در اين جنگ از آمريكا خواست بارديگر با استفاده از بمب اتم به اين نبرد خاتمه داده شود، اما هري ترومن رئيس جمهوري آمريكا مي دانست كه اتحاد جماهير شوروي منتظر يك اشتباه از ارتش آمريكا است، اگر دست از پا خطا كند شوروي مستقيماً خود را درگير نبرد شبه جزيره كوريا خواهد كرد.سر انجام اين نبرد پس از سه سال خاتمه پيدا كرد، اما هردو طرف در گير به همان مزرهاي قبلي خود برگشتند و قرار برخي آمار ها تنها چهار ميليون  كشته حاصل اين جنگ بود.

از اين پس كورياي شمالي تصميم گرفت تا ارتش خود را تقويت بيشتر نمايد و كورياي جنوبي به تجارت و صنعت روي آورد وبه يكي از قطب هاي اقتصادي در شرق آسيا تبديل گرديد. كورياي شمالي براي قدرت مند شدن تلاش كرد تا به سلاح هسته اي خود را مجهز سازد.فعاليت هاي اوليه اتمي كورياي شمالي از 1980 آغاز گرديد و تا سال1987 يك رآكتور هسته اي با ظرفيت پنج مگاوات برق ساخت. از سال 1998 به بعد كورياي شمالي ساخت دو رآكتور هسته اي را با توان توليد دوصد و پنجاه مگاوات آغاز كرد. اين رآكتورها در صورت تكميل مي توانند مواد لازم براي ساخت دوصد كيلوگرم پلوتونيوم را كه براي ساخت سي بمب هسته اي در سال كافي است، توليد كنند. افزون بر اين، يك مركز بازيافت هسته اي نيز در كورياي شمالي در دست ساخت است. گفته مي شود كورياي شمالي سه هزار دانشمند و پرسنل تحقيقاتي را به برنامه يانگبيون (محل تأسيسات هسته اي كره شمالي) اختصاص داده است كه بسياري از آنها، فناوري هسته اي را در شوروي سابق، چين و ـ بنا به برخي از گزارش ها ـ در پاكستان مطالعه كرده آند. برنامه هاي زيادي نيز براي تربيت دانشمندان هسته اي در دانشگاه هاي اين كشور وجود دارد. در سال 1996 سرويس اطلاعات دفاعي آمريكا به اطلاعاتي دست يافت مبني بر اين كه كورياي شمالي در محلي به نام كومچوري، در 25 مايلي جنوب يانگ  بيون، تأسيسات ديگري  را براي فعاليت هاي هسته اي داير كرده است؛ اطلاعاتي كه در سال 1998 برخي از روزنامه هاي آمريكا از جمله نيويورك تايمز و واشنگتن پست افشا كردند.

روابط ميان امريكاو كورياي شمالي زماني به اوج تيرگي گراييد كه جورج بوش رئيس جمور آمريكا اين كشور را جزء ليست كشور هاي محور شرارت قرار داد.اين تنش ها سبب شد كه مذاكرات شش جانبه ميان امريكا، چين، روسيه، جاپان، كورياي جنوبي و كورياي شمالي در مورد مناقشه اتمي كورياي شمالي به تنيجه اي نرسد و اين كشور در سال 2002  رسما از پیمان منع گسترش جنگ افزارهای هسته ای خارج گرديد و بدنبال آن نمایندگان آژانس بین المللی را از کشور اخراج کرد و فعاليت هاي اتمي خود را چند برابر نمود تا به آزمايش بمب اتمي نيز دست يافت. اما سئوال اساسي اين است كه آيا ازمايش بمب تمي پايان يك دوره مناقشه اتمي است؟ ناكامي كورياي شمالي در مقابله با تحريم هاي گسترده و انزواي سياسي نشان داد كه آزمايش يك بمب اتم پايان تلاش هاي بين المللي براي جلوگيري از گسترش سلاح هاي اتمي نيست و عزم جامعه بين المللي هم چنان براي كاهش و يا جلو گيري از گسترش اين سلاح دهشت ناك ادامه دارد تا كشورهاي خاطي را وادار به تسليم كنند. درصورت بستن و مهرلاك كردن تاسيسات اتمي یونگ بیونگ اين اولين موفقيت آژانس بين المللي انرژي اتمي به شمار مي رود كه يكي از مناقشه هاي اتمي را از راه مسالمت آميز حل كرده است. در صورت موفقيت اين آژانس در كورياي شمالي عزم بسياري از  كشورهاي خاطي را كه براي مسلح شدن به سلاح اتمي تلاش مي كنند، سست خواهد كرد و آژانس پرستيژ بين المللي خود را بار ديگر تثبيت خواهد كرد. به هرحال اين سئوال درآينده روشن خواهد شد كه با توجه به موفقيت آژانس در كورياي شمالي آيا اين آژانس كشورهاي ديگري چون هند، پاكستان، اسرائيل و ايران را نيز وادار به تسليم خواهد كرد تا فعاليت هاي اتمي خود را شفاف سازند و در راستاي  عدم توليد وياكاهش سلاح هاي هسته اي گام بردارند؟

 

 

 


July 2nd, 2007


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسایل بین المللی